Poznajcie piękną wyspę Isle of Man

Isle of Man – poznajcie przepiękną, unikatową, kameralną Wyspę Man
Czy słyszeliście o takiej wyspie? Wiecie, gdzie ona leży?


Ta niewielka wyspa może poszczycić się nie tylko zachwycającą przyrodą, zapierającymi widokami, pięknymi klifami, bogatym życiem podwodnym, ale także bogactwem zabytków historycznych, sięgających czasów prehistorycznych. Mieszkańcy podtrzymują tradycje i język manx, co nadaje tej wyspie unikalny charakter.  Wyspa najbardziej jest znana z ulicznych wyścigów motocyklowych TT, które odbywają się tu nieprzerwanie od 1907 roku. Jednak większość ludzi nie wie nawet o jej istnieniu, a szkoda, bo wyspa ma do zaoferowania naprawdę dużo.

Położenie


Isle of Man – czyli Wyspa Man położona jest pomiędzy wybrzeżami Anglii, Szkocji, Irlandii i Walii, na środku Morza Irlandzkiego. Mimo, że wyspa jest dependencją Korony Brytyjskiej, nie jest częścią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Głową Państwa jest monarcha brytyjski noszący tytuł lorda – Lord of Man. Wyspa ma własny dwuizbowy parlament- Tynwald, który działa nieprzerwanie od 979 roku. Za politykę zagraniczną i obronność odpowiada jednak Wielka Brytania.
Wyspa ma zaledwie 572 km2 – ok. 52 km długości i ok. 22 km szerokości. Mieszka na niej ponad 87 tysięcy ludzi.


Powstanie wyspy i jej historia


Wyspa ma bogatą historię sięgającą czasów prehistorycznych.
Wyspa Man powstała około 8000 lat p.n.e., kiedy topniejące lodowce spowodowały podniesienie się poziomu mórz, odcinając Wielką Brytanię od kontynentalnej Europy.
Ślady człowieka zamieszkującego Wyspę Man pochodzą jeszcze z czasów prehistorycznych. Najstarsze narzędzia krzemienne, znalezione na wyspie, pochodzą ze środkowej epoki kamiennej – neolitu. (8-5 tys. lat p.n.e.). Na wyspie zobaczyć można także kamienne kręgi, licznie spotykane na półwyspie Maughold w północno-wschodniej części wyspy. Wyspa ma bardzo burzliwą historie.


Celtowie


Początkowo ok 200 r. p.n.e. wyspę zasiedlili Celtowie. Pozostały po nich liczne ruiny fortalicji oraz wyroby z żelaza. Prawdopodobnie byli to imigranci z Irlandii, ponieważ obecny język gaelicki Manx bardzo przypomina irlandzki gaelicki. Do połowy XIX wieku celtycki manx  był w powszechnym użyciu. Nazwa wyspy pochodzi tez od celtyckiego boga morza – Manannana. W V i VI stuleciu wyspa została schrystianizowana przez irlandzkich mnichów, wśród których według innych legend miał znajdować się znany w Irlandii św. Patryk.


Wikingowie


Strategicznie położona na środku Morza Irlandzkiego Wyspa Man nieuchronnie przyciągała uwagę wielu mile widzianych handlarzy i innych niezbyt mile widzianych najeźdźców. Między rokiem 800 a 815 n.e. zaczęli przybywać pierwsi turyści ze Skandynawii – Wikingowie. Początkowo przybyli oni w celu dystrybucji bogactwa lub, jak to niektórzy nazywają, „aby rabować i rabować”; jednak wydaje się, że do 850 roku zaczęli się osiedlać. Wyspa stała się ważnym punktem postojowym łączącym placówki Wikingów w Dublinie, północno-zachodniej Anglii i szkockich Wyspach Zachodnich.


Spór o wyspę między Norwegią, a Szkocją


W 1079 roku utworzone zostało tu normańskie Królestwo Mann i Wysp, które istniało do czasów podboju wyspy przez Szkocję. Normanowie (wikingowie) założyli parlament wyspy Man (Tynwald) i wprowadzili wiele obowiązujących do dziś regulacji prawnych. Jest to jeden z najstarszych istniejących do dziś rządów w Europie. W 1266 roku traktat w Perth zakończył konflikt zbrojny między Norwegią a Szkocją .W traktacie Norwegia uznała zwierzchnictwo Szkocji nad spornymi terytoriami w zamian za ryczałt w wysokości 4000 marek i rentę w wysokości 100 marek. Około roku 1266 wyspę najechały i podbiły wojska szkockie. Cały czas o wyspę walczyli też Anglicy.


Spór o wyspę między Szkocją, a Anglią


Lata 1313-1333 to okres sporu o wyspę Szkotów i Anglików. Ostatecznie protektorat nad wyspą objęli Anglicy w 1333 roku. W 1765 roku władze brytyjskie kupiły od księcia szkockiego Atholl suwerenność wyspy za 70 tysięcy funtów i roczną pensję, a w roku 1828 wyspa zyskała status dependencji korony brytyjskiej zależnej od monarchy brytyjskiego.


Rewolucja przemysłowa


Prawdopodobnie, rewolucja przemysłowa nadeszła w 1854 roku wraz z budową największego koła wodnego na świecie. Koło Laxeya – Lady Isabell zostało zbudowane do pompowania wody z kopalni ołowiu. Wyspa nie jest bogata w surowce mineralne, jednak do XIX wieku wydobywano tu cynk i ołów. Pod koniec XIX wieku złoża rud zaczęły się wyczerpywać. Większość zakładów zakończyła eksploatację, a koło Laxey zostało zamknięte w 1929 roku.


Rozwój turystyki


Mniej więcej w tym czasie gospodarka Wyspy Man również zaczęła się zmieniać wraz z napływem turystów. By sprawnie obsługiwać turystów, wybudowano system kolei parowej Isle of Man, kolei elektrycznej Manx i kolei górskiej Snaefell. Na wyspę przybywali licznie turyści, by korzystać z wielu atrakcji takich jak m.in. : imprezy taneczne, występy, pokazy, spacery wśród pięknej roślinnośći.


Symbol wyspy


Symbolem wyspy są trzy nogi pędzące za sobą w stronę słońca, zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Prawdopodobnie, słynne Trzy Nogi Manannana zostały przyjęte w XIII wieku jako herb królewski trzech królów Wyspy Man. Hasłem przewodnim jest motto : „ Quocunque Jeceris Stabit” , co dosłownie tłumaczy się jako „Gdziekolwiek go rzucisz, stanie” – cokolwiek będzie się działo, my przetrwamy, damy rade. Godło zostało zachowane, mimo, że kontrola nad wyspą przeszła na stałe w ręce Korony Angielskiej. Jedno z najwcześniejszych zachowanych przedstawień emblematu znajduje się na Mieczu Stanu Manx, prawdopodobnie wykonanym w roku 1300. Symbol Trzech Nogów Manna pojawił się także na monetach Manx z XVII wieku. Historia Trzech Nogów Manna sięga czasów pogańskich i pierwotnie była symbolem słońca, mocy i życia. Opowieści ludowe sugerują jednak powiązanie z Manannanem, celtyckim bogiem morza. Trzy nogi są dumnie eksponowane na całej Wyspie Man. Pojawiają się na flagach, budynkach, malowane na łodziach, rzeźbione w drewnie i wycinane z metalu, mają najróżniejsze kształty, rozmiary i kolory.


Tynwald – najstarszy nieprzerwany parlament na świecie


Wzgórze Tynwald w St John’s to tradycyjne starożytne miejsce spotkań zgromadzenia parlamentarnego Manx, którego początki sięgają co najmniej końca pierwszego tysiąclecia naszej ery.
Samo wzgórze to niewielki, sztuczny kopiec w kształcie schodków, co mnie osobiście zaskoczyły, bo kopiec kojarzył mi się raczej z większą górą jak kopiec Kościuszki w Krakowie :).
Parlament Tynwald spotyka się obecnie w nowoczesnej stolicy wyspy, Douglas, w każdy trzeci wtorek każdego miesiąca, ale raz w roku, 5 lipca, na wzgórzu Tynwald nadal odbywa się ceremonia na świeżym powietrzu. Ten dzień jest świętem narodowym wyspy, a prawa uchwalane w ciągu roku są ogłaszane zarówno w języku gaelickim manx, jak i angielskim.

Głową stanu Wyspy Man jest głowa stanu Wielkiej Brytanii, posiadająca tytuł Lorda Mann i reprezentowana na wyspie przez wicegubernatora.


TT – uliczne wyścigi samochodowe


Wyspa najbardziej jest znana z ulicznych wyścigów motocyklowych TT, które odbywają się tu nieprzerwanie od 1907 roku. Uliczne wyścigi motocyklowe zaliczane do jednych z najbardziej widowiskowych i niebezpiecznych imprez tego typu na świecie. Wyspa jest jedynym terytorium brytyjskim, na którym nie obowiązuje ograniczenie prędkości – jedyne ograniczenia są lokalne i dotyczą terenów
zamieszkanych. Dziś odziani w skórę turyści z całego świata wciąż przybywają na Wyspę Man co roku w okolicy końca maja i czerwcu na wyścigi TT- Tourist Trophy races.


Co ma do zaoferowania wyspa?


Jednakże poza słynnymi wyścigami, które odbywają się co roku w czerwcu i trwaja około 2 tygodnie, kiedy jest przybywa tu masa turystów, warto odwiedzić wyspa poza tymi terminami, by zobaczyć tą wyjątkową wyspę w bardziej spokojnym tempie.

Wyspa ma piękne klifowe wybrzeże, co dodaje jej uroku i sprawia, że mamy niesamowite widoki. Oprócz przepięknych krajobrazów, bogactwa roślinności, mamy też prawdziwe skarby architektury, historii, kultury i tradycji.
Dwa przepiękne zamki : średniowieczny Rushen w Castle Town i starożytny zamek Peel w Peel oraz muzeum House of Mannanam i Manx museum w stolicy wyspy – Douglas przeniosą nas od Celtów , przez Wikingów, po czasy współczesne.


Zabytkowe, działające koło wodne w Laxey i podróż małym pociągiem parowym to obowiązkowy punkt wycieczki.

Nie możemy pominąć także sentymentalnej podróży w czasie w Cregnaesh czy wizyty w Grove Museum – wiktoriańskiej kapsuły czasu.


Koniecznie trzeba też odbyć podróż koleją parową z Port Erin do Douglas i pospacerować wybranym Glenem, ciesząc się obcowaniem z naturą i wspaniałymi widokami.

Na wyspie też nie można pominąć zachodu słońca, bo miejsc do jego podziwiania jest naprawdę wiele. Stojąc na szczycie klifu, możemy podziwiać nie tylko zachodzące słońce, ale także zachwycające dech widoki na wystające z wody skały, bajeczne zatoki, tradycyjne chatki rybackie czy latarnie.
Ta wyspa ma duszę, która zaprasza nas do jej wnętrza, obdarzając nas niesamowitym spokojem i nostalgią, pozwalając nam przenieść się w czasie :).


Wyspa też pamięta o dzieciach. Oferuje dla nich mnóstwo atrakcji: od nowoczesnych, dużych placów zabaw, przez edukacyjną ścieżkę poznawania wyspy.

Jeżeli wolicie oglądać, zapraszam do filmów:

Udostępnij

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

O blogu

Tutaj wkraczamy na szlaki świata, z plecakiem pełnym pasji do odkrywania oraz apetytem na samorozwój. Mój blog to przewodnik po różnych zakątkach globu, ale także podróż w głąb siebie. Razem eksplorujemy nie tylko odległe lądy, ale również własne granice i możliwości.